Futbol’da VAR Sistemi Nedir? Kurallar ve Tartışmalar

Sporda hakemler her zaman, her yerde tartışma konusu olmuştur. Ancak konu futbol gibi az gollü, her kararın hayati olabildiği bir oyun olunca, hakem kararları daha da fazla gündeme geliyor. Taraftarlığın doğasında olan, stadyumları dolduran tutkuyla harmanlanmış öfke, günün sonunda senin benim gibi ademoğlu olan hakemleri psikolojik olarak alt etmeyi amaçlar hep. Futbol’da VAR sistemi (Video Yardımcı Hakem), işte tam bu noktada devreye girerek insan hatasını en aza indirmeyi hedefliyor.

Peki, duyguların en yoğun yaşandığı futbol sahasından insan unsurunu çıkarırsak ne olur?
Bu yazıda “VAR sistemi nedir?”, nasıl çalışır, hangi durumlarda devreye girer gibi merak edilen tüm soruları detaylı şekilde yanıtlıyoruz.

---

VAR sistemine olan nefretinizi ya da sevginizi daha iyi sebeplendirebilmeniz için sizi sözlüğümüze bekliyoruz.

Futbol’da VAR Sistemi Nedir?

VAR sistemi, futbol maçlarında hakemlerin kritik anlarda daha doğru kararlar verebilmesine yardımcı olmak amacıyla geliştirilmiş video destekli bir teknolojidir. Saha dışında bulunan VAR ekibi, genellikle üç ayrı monitörden farklı kamera açılarını anlık olarak izler ve sahadaki hakeme karar sürecinde destek verir. VAR ekibi genellikle eski bir hakem, yardımcısı ve bir video operatöründen oluşur.

VAR Sistemi İlk Ne Zaman Uygulandı?

VAR sistemi ilk kez 2016 yılında İtalya ve Fransa arasındaki bir dostluk maçında denendi. Aynı yıl içinde profesyonel anlamda ise Ajax ile Willem II arasındaki maçta uygulandı. 2018 Rusya Dünya Kupası ile birlikte ise dünya genelinde yaygın olarak kullanılmaya başlandı.

VAR Sistemi Hangi Durumlarda Kullanılır?

VAR protokolüne göre hakemler, sadece bariz hataların veya gözden kaçan önemli pozisyonların söz konusu olduğu durumlarda bu sistemden yararlanabilir. Bu durumlar şunlardır:

• Gol / Gol Değil
• Penaltı / Penaltı Değil
• Doğrudan kırmızı kart
• Yanlış oyuncunun cezalandırılması

VAR’a başvurma kararı yalnızca hakem tarafından alınabilir. Nihai karar yine sahadaki hakeme aittir. Eğer açık ve bariz bir hata yoksa, ilk verilen karar geçerliliğini korur.

VAR İncelemesi Ne Kadar Sürer?

Kararın net olabilmesi ve sürecin şeffaf yürütülebilmesi adına, VAR incelemesi için belirlenmiş bir zaman limiti yoktur.

Süper Lig’de VAR Kullanımı

Türkiye’de VAR sistemi ilk kez 2018-2019 sezonunda kullanılmaya başlandı. Özellikle büyük maçlarda ve derbilerde alınan kritik kararlarla birlikte sistem sıkça tartışma konusu oldu. Türkiye Futbol Federasyonu her hafta, oynanan maçların VAR kayıtlarını YouTube hesabı üzerinden yayımlıyor.

VAR Sistemi Hakkında Tartışmalar

VAR sisteminin futbol üzerindeki etkisi uzun süredir tartışılıyor. Bu konuda en çok örnek verilen olaylardan biri, Maradona’nın 1990 Dünya Kupası’nda Sovyetler Birliği’ne karşı attığı ikonik “Tanrı’nın Eli” golü. Maradona bile o pozisyonda VAR olsaydı golün geçerli sayılmayacağını kabul etmiş ve sisteme desteğini açıklamıştı.

Burada da şu soru ortaya çıkıyor: Hikâye mi, adalet mi? Futbol gibi duyguların zirvede yaşandığı bir oyunda ne kadar optimizasyona ihtiyaç var?

Eğer Maradona’nın o golü iptal edilseydi, futbol ve spor tarihinden büyük bir hikâye eksik kalacaktı. Her şeyin milimetrik hesaplandığı, maksimum verimlilikle işleyen bir düzende insan faktörünü dışarıda bırakırsak, elimizde duygusuz, robotik bir oyun kalabilir. VAR’ın oyunu yavaşlattığı görüşü zaten yaygınken, belki de kendimize şunu sormalıyız: Bu oyunu biz neden seviyoruz?

Tabii ki bu bizim bakış açımız. 1990’daki finalde Sovyetler Birliği kadrosunda olan bir oyuncuya sorsak, çok daha farklı bir yanıt alacağımız kesin.

Peki siz VAR sistemi hakkında ne düşünüyorsunuz?

---

Bu oyunu neden sevdiğinizi hakkında düşünürken okuyabileceğiniz diğer yazılarımız:

• Mezzala Nedir? Futbol’da Yarım-Kanat’ın Önemi
• Yeni UEFA Sistemi Nasıl İşliyor?
• Gegenpressing: Modern Futbol’un Panzehri Gegenpress nedir?
• Bosman Kuralları Nedir? Bosman Kuralları’nın Futbol’a Etkisi
• Futbol’da Tiki-Taka Taktiği Nedir? Tiki-Taka Nasıl Oynanır?

---

Futbol ve spor kültürüne dair daha fazla içerik: 

• Toçular Gazinosu
• Fish Not Perfect

---